Sırbistan’da 2023 parlamento seçimlerinde adaylar kimler?

tarihinde gönderilmiş tarafından

Bu yıl 17 Aralık’ta yapılacak olan parlamento seçimlerinde Sırbistan vatandaşları 2022’dekinden bir eksik olarak 18 liste arasından seçim yapacak. İki ek liste sunulmuş ancak Cumhuriyet Seçim Komisyonu tarafından reddedilmiştir.

Son 20 yılda, Sırbistan seçimlerindeki liste sayısı her zaman 18 ila 22 arasında olmuştur. Bir listenin sandalye kazanabilmesi için, ulusal azınlık partileri hariç, oyların en az %3’ünü alması gerekmektedir.

İşte 2023 milletvekili seçimleri için adayların tam listesi, oy pusulasında göründükleri sıraya göre:

  1. Aleksandar Vučić – Sırbistan Durmamalı (Serbia Must Not Stop) sloganı ile giriyor.
    Liste, iktidardaki Sırp İlerleme Partisi (SNS) ve küçük ortakları olan Sırbistan Sosyal Demokrat Partisi (SDPS), Sırbistan Birleşik Emekliler Partisi (PUPS), Sağlıklı Sırbistan (ZS), Sosyalistler Hareketi (PS) ve Sırp Halk Partisi (SNP) tarafından sunuldu. Listede Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić’in (listede aday değil) adı yer alıyor. Vučić aynı zamanda bu yılın Mayıs ayına kadar SNS’nin de başkanıydı.

Geçen yılki parlamento seçimlerinde, çoğunlukla aynı partilerden oluşan liste oyların %42,96’sını ve 250 milletvekilinden 120’sini kazanmıştı.

  1. Ivica Dačić – Sırbistan Başbakanı (Prime Minister of Serbia) sloganını kullanıyor.
    Liste, SNS’nin küçük koalisyon ortakları Sırbistan Sosyalist Partisi (SPS), Birleşik Sırbistan (JS) ve Sırp Yeşiller (ZS) tarafından sunuldu. Liste, SPS Başkanı ve şu anki Dışişleri Bakanı Ivica Dačić’in adını taşımakta olup, listenin adından da anlaşılacağı üzere, aynı zamanda Başbakan adayıdır.

Geçen yılki parlamento seçimlerinde aynı koalisyon tarafından sunulan ve aynı adı taşıyan liste oyların %11,44’ünü ve 250 milletvekilinden 31’ini kazanmıştı.

  1. Vojislav Šešelj – Sırp Radikal Partisi
    Liste aşırı milliyetçi Sırp Radikal Partisi (SRS) tarafından sunuldu ve uzun süredir lideri olan Vojislav Šešelj’in adıyla anıldı.

Parti geçen yılki parlamento seçimlerinde oyların %2,16’sını alarak %3’lük barajı geçemedi. Parti en son 2016 yılında parlamentoya girmişti.

  1. Milica Đurđević Stamenkovski – Boško Obradović – Ulusal Ralli – Devlet kurma gücü – Sırp Partisi “Zavetnici” – Sırp Hareketi “Dveri”
    Liste, milliyetçi muhalefet partileri “Zavetnici” ve “Dveri” tarafından sunulmuş ve liderleri Milica Đurđević Stamenkovski ve Boško Obradović’in adlarıyla anılmıştır.

Geçen yılki parlamento seçimlerinde “Zavetnici” bağımsız olarak yarıştı ve oyların %3.71’ini alarak 10 milletvekili çıkardı. “Dveri” ise %3.8 oyla 10 sandalye kazanan bir koalisyonda yer aldı.

  1. Dr. Miloš Jovanović – Sırbistan için Umut (Hope for Serbia) – Sırp Koalisyonu NADA – Ulusal Demokratik Alternatif – Sırbistan Yeni Demokratik Partisi (NDSS) – Sırbistan Krallığının Yenilenmesi Hareketi (POKS) – Vojislav Mihailović
    Liste, Avrupa şüphecisi muhafazakar Sırbistan Yeni Demokratik Partisi (NDSS) ve Sırbistan Krallığının Yenilenmesi Hareketi (POKS) tarafından sunuldu ve iki liderin adını taşıyor.

Geçen yılki parlamento seçimlerinde aynı koalisyon, aynı isim altında yarışarak %5,37 oy oranı ve 250 milletvekilinden 15’ini kazanmıştı.

6. Vаjdasági Magyar Szövetség – Elnökünkért, Közösségünkért, a Jövőért!- Voyvodina Macarları İttifakı – Cumhurbaşkanımız için, toplumumuz için, geleceğimiz için!
Liste, ülkedeki en büyük Macar partisi olan azınlık partisi Voyvodina Macarları İttifakı (VMSZ) tarafından sunuldu. Bu isim, Ekim ayında hayatını kaybeden eski uzun dönem başkanı István Pásztor’a atıfta bulunuyor.

Geçen yılki parlamento seçimlerinde parti oyların %1.58’ini kazanmıştır. Ulusal azınlık listeleri için %3 barajı geçerli olmadığından, parti parlamentoda 5 sandalye kazandı.

  1. Sırbistan Şiddete Karşı (Srbija protiv nasilja) Miroslav Miki Aleksić – Marinika Tepić
    Listenin tam adı, listeyi sunan partilerin isimlerini içermektedir: Özgürlük ve Adalet Partisi (SSP), Sırbistan Halk Hareketi (NPS), Yeşil-Sol Cephe (ZLF), Ekolojik Ayaklanma (EU), Demokrat Parti (DS), Özgür Yurttaşlar Hareketi (PSG), Sırbistan Merkezi (SRCE), Birlikte (Zajedno) ve Sırbistan’ın Yeni Yüzü (NLS).

Sırbistan’da 2012’den bu yana kurulan en büyük AB yanlısı muhalefet koalisyonu olan koalisyon, adını Mayıs ayında iki toplu katliamın ardından patlak veren kitlesel protestolardan alıyor.

Geçen yılki parlamento seçimlerinde koalisyondaki partilerin çoğu iki listeyle yarıştı: Oyların %13.67’sini ve parlamentodaki 250 sandalyeden 38’ini kazanan “Sırbistan’ın Zaferi için Birlik” ve %4.7’sini ve 250 milletvekilinden 13’ünü kazanan “Moramo-Yapmalıyız”.

  1. Usame Zukorlić – Adalet için Birlik – Uzlaşma Adaleti Partisi – Sancaklı Boşnaklar, Tomislav Žigmanov – Voyvodina’daki Hırvatların Demokratik İttifakı
    Liste, Boşnak azınlık Adalet ve Uzlaşma Partisi (SPP) ile Hırvat azınlık Voyvodina’daki Hırvatların Demokratik İttifakı’nın (DSHV) koalisyonundan oluşuyor ve adını iki lideri Usame Zukorlić ile Sırbistan Hükümeti’nde İnsan ve Azınlık Hakları ve Sosyal Diyalog Bakanı olarak görev yapan Tomislav Žigmanov’dan alıyor.

Geçen yılki parlamento seçimlerinde SPP %0,94 oy oranı ve 3 milletvekili kazanırken, DSHV koalisyonun bir parçası olarak %0,63 oy oranı ve 2 milletvekili kazanmıştır (%3’lük baraj azınlık listeleri için geçerli değildir).

  1. SDA Sandžak – Dr. Sulejman Ugljanin
    Liste, Boşnak azınlığın Sancak Demokratik Eylem Partisi (SDA) tarafından sunuldu ve uzun süredir liderliğini yapan Sulejman Ugljanin’in adını taşıyor.

Geçen yılki parlamento seçimlerinde parti oyların %0,54’ünü alarak parlamentoda 2 sandalye kazandı.

  1. Gelecek ve Kalkınma için Birlikte – Barış ve Hoşgörü Koalisyonu
    Liste, aralarında Boşnaklar, Hırvatlar, Macarlar, Yunanlar, Ulahlar ve Romanların da bulunduğu Sırbistan’daki çok sayıda ulusal azınlık topluluğunu temsil eden 13 kuruluş tarafından sunuldu. Listedeki ilk aday, Adalet ve Uzlaşma Partisi’nin eski üyesi (liste 8) ve 2016’dan bu yana parlamento üyesi olan Jahja Ferhatović.

Geçen yılki seçimlerde listede yer alan partilerin hiçbiri parlamentoda temsil edilmedi.

  1. Halk Partisi – Güvenli Seçim. Ciddi İnsanlar – Vuk Jeremić, Dr. Sanda Rašković Ivić, Siniša Kovačević, Vladimir Gajić, Marina Lipovac Tanasković.
    Liste, Sırbistan eski Dışişleri Bakanı Vuk Jeremić’in liderliğini yaptığı Halk Partisi (NS) tarafından sunuldu. Listelerin adında Jeremić’in yanı sıra diğer önde gelen parti üyelerinin isimleri de yer alıyor.

Parti geçen yılki seçimlerde en büyük muhalefet koalisyonu olan “Sırbistan’ın Zaferi için Birlik” koalisyonunun bir parçası olarak yarıştı. Liste tarafından kazanılan 38 sandalyeden 12’si Halk Partisi’ne tahsis edildi. Bu yılın başlarında, partinin başkan yardımcısı Miroslav Aleksić, şu anda Şiddete Karşı Sırbistan koalisyonunun bir üyesi olan Sırbistan Halk Hareketi adlı yeni bir siyasi parti kurdu.

  1. Saša Radulović (Enough is Enough – DJB) – Boris Tadić (Social Democratic Party – SDS) – Ana Pejić (Abducted Babies) – Good Morning Serbia
    Liste, listenin ilk adayı olan Saša Radulović liderliğindeki Avrupa şüphecisi Enough is Enough (DJB) partisi ve listenin sondan ikinci adayı olan Sırbistan eski Cumhurbaşkanı Boris Tadić liderliğindeki Sosyal Demokrat Parti (SDS) tarafından sunuldu. “Kaçırılan Bebekler”, Sırbistan’da uzun yıllardır süregelen bir sorun olan ve son birkaç on yılda doğumevlerinden kaçırıldığı iddia edilen bebeklerin durumunun soruşturulmasını talep eden bir örgüt.

Geçen yılki seçimlerde DJB koalisyonun bir parçası olarak yarışmış ve oyların %2.27’sini alırken, SDS koalisyonun bir parçası olarak yarışmış ve oyların %1.67’sini almıştır. “Kaçırılan Bebekler” ise tek başına seçime girmiş ve %0.82 oy almıştı. Hiçbir liste %3 barajını geçememiştir. DJB ve SDS en son 2016 seçimlerinde parlamentoya girmişti.

  1. “Arnavutların Siyasi Mücadelesi Devam Ediyor – Shaip Kamberi” “Koalicioni: “Beteja Politike e Shqiptarëve Vazhdon – Shaip Kamberi”
    Liste, Arnavut azınlığın dört siyasi partisinden oluşan bir koalisyon tarafından sunulmuştur: Demokratik Eylem Partisi, Demokratik İlerleme Partisi, Arnavutların Demokratik Birliği ve Arnavutların Demokratik Partisi. Listeye Demokratik Eylem Partisi lideri Shaip Kamberi’nin adı verilmiştir.

Geçen yıl azınlık listesinden aday olan Kamberi, %0,27 oy alarak parlamentoda bir sandalye kazandı.

  1. Biz – Halkın Sesi, Profesör Dr. Branimir Nestorović
    Liste, 2020 COVID-19 salgını sırasında Hükümet Kriz Masası’nın bir üyesi olarak öne çıkan göğüs hastalıkları uzmanı Branimir Nestorović’in etrafında toplanan bir grup vatandaş tarafından sunuldu. Daha sonra virüsün ciddiyetini küçümsemekle ve ardından çeşitli komplo teorilerini desteklemekle suçlandı. Nestorović, YouTube ve sosyal medyada yüksek derecede popülerliğe sahiptir.

Nestorović geçen yıl “Dveri” başkanlığındaki listeyi destekledi. Şimdiye kadar anketlerde hiç yer almadığı için seçim bağlamındaki popülaritesini belirlemek zor.

  1. Batı’da Sırbistan – Zoran Vuletić – Nemanja Milošević – Uzmanlar Söz Sahibi Olmalı – Vladimir Kovačević
    Liste, Zoran Vuletić liderliğindeki Sivil Demokratik Forum (GDF) ve Nemanja Milošević liderliğindeki “Glas” – The Voice ile koalisyon kuran Vladimir Kovačević liderliğindeki Yeni Parti-Uzmanlar Söz Sahibi Olmalı tarafından sunuldu. Koalisyon güçlü Avro-Atlantik yanlısı pozisyonlara sahip.

Yeni Parti, Sırbistan’ın eski Başbakanı Zoran Živković tarafından kurulmuş ve yönetilmiştir. Koalisyonların bir parçası olarak 2014 ve 2016 yıllarında parlamentoya girmeyi başarmış, ancak 2020 ve 2022’de bunu başaramamıştır. The Voice ve GDF 2019 yılında kuruldu ve daha önce seçimlere katılmadı.

  1. Rus Partisi – Slobodan Nikolić
    Parti Sırbistan’daki Rus ulusal azınlığı temsil etmektedir. 2013 yılında tescil edilen parti daha önceki birkaç seçimde aday olmuş ancak parlamentoda sandalye kazanmayı başaramamıştır.
  2. Čedomir Jovanović – It Must Be Done Differently
    Liste, 2010’ların ortalarına kadar Sırbistan’ın en önde gelen liberal partisi olan Liberal Demokrat Parti’nin (LDP) ilk adayı ve başkanı Čedomir Jovanović’in adını taşıyor. Ancak parti son yıllarda marjinalleşti ve bu kez listeyi sunmadı (bir grup vatandaş tarafından yapıldı).

Jovanović en son 2020’de bir parlamento seçimine katıldığında oyların %0,32’sini kazanmıştı.

  1. Arnavutluk Demokratik Alternatifi – Birleşik Vadi, Alternativa Demokratike Shqiptare-Lugina e Bashkuar
    Liste, Arnavut azınlık partilerinden oluşan Değişim için Alternatif ve Reform Hareketi koalisyonu tarafından sunuldu. İlk parti, Arnavut nüfusun çoğunlukta olduğu Preševo kasabasının belediye başkanı Shqiprim Arifi tarafından yönetiliyor.

Geçen yılki seçimlerde, Değişim için Alternatif’in başını çektiği liste parlamentoda temsil edilmek için yeterli oyu alamadı. Arnavut partilerin kazandığı tek sandalye, şu anda yine farklı bir listede (13 numara) yarışan Shaip Kameri’ye gitti.

  • Bu yazıda European Western Balkans‘dan faydalanılmıştır.